zaterdag 9 mei 2015

70 jaar geleden - 9 mei 1945 in Duinkerke

Op 8 mei 1945 viert heel de geallieerde wereld feest. Duitsland heeft zich overgegeven. De oorlog is gewonnen. Vijf jaar eerder zag het er helemaal anders uit op de stranden van Duinkerke, de oorlog was op 4 juni 1940 zo goed als verloren. 
En in datzelfde Duinkerke is op 8 mei de oorlog nog niet voorbij. De Duitse vice-admiraal weigert de berichten vanuit Berlijn te geloven tot hij uit goede bron de bevestiging heeft ontvangen en onderhandelt met de Tsjechoslovaakse troepen de voorwaarden voor de aftocht. 


In de loop van de oorlog (na het vertrek van de Engelsen en Fransen uit Duinkerke) heeft het derde rijk de haven van Duinkerke uitgebouwd tot een vesting, een fort dat quasi onneembaar is. De sluis van Wattier (zie foto) bijvoorbeeld wordt omgebouwd tot een bunker voor u-boten. Hoewel deze sluis ondertussen terug een gewone zeesluis is, zijn de sporen van dat verleden nog prominent zichtbaar. 
En dan in september 44, dorp na dorp, stad na stad wordt bevrijd... Onderweg worden keuzes gemaakt die de bevrijding van Duinkerke een vreemde wending zullen geven.

Begin september 1944 beseffen Britse en Amerikaanse bevrijders dat de havens van levensbelang zijn voor de constante aanvoer van middelen voor de troepen, er moet gekozen worden voor Antwerpen/Rotterdam/Zeebrugge of Duinkerke/Calais. Van de haven van Duinkerke blijft niet veel meer over en geen enkele Engelsman staat te springen om nog eens naar "bloody Dunkirk" af te reizen. Montgomery en Eisenhouwer beslissen op 13 september dat Antwerpen eerste prioriteit moet krijgen. Zij laten aan de Canadese bevelhebber Harry Crerar weten... ''We zien voorlopig af van acties rond Duinkerke, we zullen dit probleem later aanpakken."

Friedrich Frisius
Ook de Duitsers beseffen dat de havens van extreem groot belang zijn, als er nog een waterkans is op de overwinning, dan ligt die kans bij de havens. Op 4 september 1944 roept Hitler Duinkerke uit tot vesting die "bis zum letzten man" verdedigd moet worden. Hij rekent hiervoor op zijn mannetje ter plaatse. Friedrich Frisius is al sinds 1941 commandant van de troepen die de Pas-de-Calais moeten verdedigen. Frisius is een fanatiek kereltje, overtuigd van de suprematie van de Duitsers, grote fan van de Führer en zeker van een Duitse overwinning. En Hitler weet hem te motiveren door hem eind september te bevorderen tot vice-admiraal. Op dat ogenblik kan hij het schouderklopje vanuit Berlijn wel gebruiken, want het gaat niet goed met de havens van de Pas-de-Calais die hij moet verdedigen. Op 19 september valt Boulogne, op 30 september (de dag waarop hij zijn bevordering krijgt) Calais.

Vanaf 7 september vallen de Canadezen de voorsteden ten westen van Duinkerke aan.  De tegenstand is groot maar op 9 september wappert de Canadese vlag in Loon-Plage, op de 9de in Craywick, de 17de in Mardyck. Ondertussen bevrijden andere troepen Veurne, Nieuwpoort en De Panne. Op 15 september worden Ghyvelde en Bray-Dunes bevrijd. Frisius is omsingeld. De geallieerden beginnen met de belegering van Duinkerke. Als op 28 september ook Oostende bevrijd wordt, gebruiken de geallieerden deze haven voor de bevoorrading en verliest Duinkerke elk strategisch belang. Het "probleem dat ze later zullen aanpakken", raakt vergeten. 
Canadees militair voertuig in de (nog lege) straten van Calais - september 1944
De geallieerden die de Duitse troepen in Duinkerke moeten belegeren (Tsjechoslovaakse troepen) doen niet veel meer dan het afsnijden van alle bevoorrading vanuit de zee en vanuit de lucht en verder wachten ze tot de Duisters opgeven. Maar Frisius is nog niet van plan om de hoop op te geven. Zijn orders uit Berlijn waren duidelijk... 'bis zum Letzten man"... In de nacht van 26 op 27 september 1944 probeert hij uit te breken via Ghyvelde en Bray-Dunes. De poging mislukt, maar de geallieerden zijn gewaarschuwd. 
De Moeren in 1944 
Op 4 oktober kan het Rode Kruis bekomen dat de 18000 burgers en gewonden die nog in de stad zijn geëvacueerd kunnen worden.  Na die ontruiming verhevigen de Tsjechoslovaken hun acties en vanaf november 1944 voeren ze regelmatig raids uit op de buitenwijken. Alles gebeurt in extreem modderig terrein, in maart 1944 zagen de Duitsers de bui al hangen en om zich te verdedigen tegen de aanvallen die zouden komen zetten ze de sluizen in Duinkerke open en de vlakte van de Moeren onder water. 


En zo gaat de belegering van Duinkerke verder. Op 30 april 1945 pleegt Hitler zelfmoord. Frisius gelooft het niet en wacht op bevestiging vanuit Berlijn. Op 8 mei 1945 geeft Duitsland zich over. Frisius gelooft het niet en wacht tot de negende op bevestiging vanuit Berlijn, waarop hij zich 'onvoorwaardelijk' overgeeft. De Tsjecheslovaken onder leiding van commandant Liska marcheren de stad binnen. Duinkerke is bevrijd. Op 10 mei vallen nog een aantal plaatsen in Bretagne (Lorient onder andere) en op 11 mei wordt Saint-Nazaire als allerlaatste Franse stad bevrijd, het is geen toeval dat al die laatste staden havensteden zijn. 


En zo zag (een voor de gelegenheid opgekuist deeltje van Duinkerke er uit) in augustus 1945 bij het bezoek van Charles De Gaulle... 


Gepost door op