zondag 15 maart 2015

Zuydcoote - Aflevering 5 - Moet er nog oorlog zijn?

Militairen profiteren van een paar dagen verlof om op het strand van Zuydcoote te gaan zwemmen.
Bemerk in zee het Britse oorlogsschip.
Op de achterkant van dit kaartje schrijft Eugene Bernard op 30 mei 1918 naar zijn zoon Robert.

My dear little Robert,
I send you a card sent from the place where we are passing by and have a bath. But I’d prefer going with you in the woods. It’d be better but I think we’ll have to wait a lot because the leaves will be on hold again. Kiss your mum for me, I’ll write to her tomorrow. And for you a kiss from your little daddy who always think about you
Vier jaar na het openen van het sanatorium Van Cauwenberghe in Zuydcoote breekt de Eerste Wereldoorlog uit en na een paar maanden bewegingsoorlog loopt het westelijke front vast aan de IJzer (oktober 1914). 
In die tijd liep er nog een spoorlijn van Diksmuide via Veurne en De Panne over de grens en dan richting Duinkerke. Na oktober 1914 is dit de enige spoorlijn in België die nog enigszins kan gebruikt worden. In de eerste weken van de oorlog is de chaos op de spoorlijn enorm. De militairen willen zoveel mogelijk troepen, materieel richting Diksmuide krijgen, de hulpverleners willen zoveel mogelijk gewonden in veiligheid brengen in hospitalen. 
12 oktober 1914 - In het station van Ghyvelde/BrayDunes net over de Franse grens is het chaos. De Fransen geven voorrang aan de Franse treinen, vooral de bevoorrading van de troepen van Ronarc’h in Diksmuide mogen niet stilvallen. Belgische treinen met munitie en levensmiddelen, maar ook met gewonde soldaten blijven urenlang aanschuiven in Ghyvelde. De voorraden van het leger moeten verder teruggebracht worden, in Oostende zijn ze niet meer veilig, het moet allemaal verhuizen richting Duinkerke of Calais. Munitie en levensmiddelen vullen twaalf treinen die vast komen te zitten tussen Adinkerke en Ghyvelde. Bovendien staan 7000 zwaargewonde soldaten urenlang te wachten tot ze naar de hospitalen in Frankrijk kunnen worden gebracht. Er staan aan de grens een vijftigtal Belgische treinen te wachten om doorgelaten te worden. Op hetzelfde ogenblik vallen de eerste granaten op Kaaskerke. Als de treinen niet op tijd vertrokken zijn, kan alles in handen vallen van de oprukkende Duitse troepen. De Belgen proberen langere treinen in te zetten, maar de Fransen sturen deze treinen terug waardoor ook in Veurne het station volloopt.
Zuydcoote ligt op 25 km van Nieuwpoort, op 35 van Diksmuide. Het Hopital Maritime - toen nog Sanatorium van Zuydcoote ligt langs deze spoorlijn en komt meteen in beeld als de eerste gewonden vallen aan oevers van de IJzer. De kinderen van het sanatorium worden weggebracht en gewonde Franse en ook Duitse soldaten komen in de plaats. 
In 1917 neemt het Engelse leger de sector Nieuwpoort over. Er zijn plannen om een doorbraak te forceren vanuit Ieper, via Zonnebeke en Passendale richting Oostende en Zeebrugge (belangrijke aanvoerhavens van de Duitsers) en tegelijk zou er een doorbraak moeten komen met steun van de militairen op zee in de sector Nieuwpoort. De Engelsen vormen in juli 1917 één deel van het sanatorium om tot Casualty Clearing Station number 36 en van september 1917 tot november 1917 eisen ze ook het andere deel van het gebouw op (Casualty Clearing Station n°34). De hele doorbraakactie in de buurt van Passendale loopt vast in de modder, in Nieuwpoort beweegt uiteindelijk ook niet veel. 

De Engelse nurse Juliet Mansel werkte een hele tijd in het sanatorium zowel onder het Franse Rode Kruis als in dienst van de Engelsen. Haar oorlogsinspanningen en die van haar zus Marcia worden tot op vandaag herdacht door hun achterneef, de lord van het Smedmore House (Dorset - Engeland), die een war-room in het te bezoeken kasteel heeft ingericht met het materiaal en de brieven van zijn tantes. 
Juliet in actie in Zuydcoote tijdens wereldoorlog 1. 

Mansel hier rechts op de foto tussen de patiënten. 

Vandaag kunnen we in Zuydcoote gaan kijken naar de militaire begraafplaats waar 1174 Franse graven uit wereldoorlog 1 zijn, er zijn ook nog 327 Britten begraven, 201 Duitsers en één Rus en één Belg. 
Duitse deel van de Wereldoorlog 1 begraafplaats
Foto Forum Eerste Wereldoorlog

Franse deel van begraafplaats Eerste Wereldoorlog
Foto Forum Eerste Wereldoorlog

Tussen alle witte Britse headstones valt de grijze grafsteen van de ene Belg meteen op.
Foto website GWGC - 


De ene belg dit tussen al die Britten ligt te rusten is Philemon van den Steen geboren te Mortsel op 27 juni 1884, maakte deel uit van de Sapeurs - Pontonniers die in Nieuwpoort belast met het bewaken en onderhouden van de sluizen. Hij werd gewond in Nieuwpoort op 21 oktober 1917, overgebracht naar het hospitaal van Zuydcoote en daar dezelfde dag nog overleden in het Britse hospitaal. Opdat niemand er aan zou twijfelen staat op zijn grafsteen duidelijk te lezen dat hij stierf voor België. 

Na de eerste wereldoorlog kan het sanatorium opnieuw zijn oude taak opnemen, maar niet voor lang. De tweede wereldoorlog is nabij en ook hier zal het sanatorium van Zuydcoote een sleutelrol spelen. 
Maar dat is voor een volgende aflevering van de Zuydcoote saga...